Triệu chứng bệnh tay chân miệng và các cách phòng bệnh bố mẹ cần biết

Bệnh tay chân miệng là bệnh rất dễ lây lan và bùng phát thành dịch nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, việc nắm rõ những triệu chứng bệnh tay chân miệng là hoàn toàn cần thiết.

1. Bệnh tay chân miệng là gì?

Bệnh tay chân miệng là bệnh nhiễm trùng do virus coxsackievirus A16 và enterovirus 71 gây ra. Hai loại virus này thường sống trong hệ tiêu hóa và có thể lây từ người này sang người khác qua những tiếp xúc thông thường.

Bệnh thường gặp nhất vào mùa xuân, mùa hè và mua thu. Xảy ra chủ yếu ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Vì lúc này, hệ miễn dịch của con vẫn chưa phát triển toàn diện. Nên không có khả năng chống lại các loại virus gây bệnh. Tuy không nguy hiểm, không cần điều trị bằng thuốc đặc hiệu và có thể tự khỏi trong vòng 2 tuần. Nhưng trong quá trình nhiễm bệnh, nếu có biến chứng xuất hiện mà không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trẻ sẽ có nguy cơ cao mắc các biến chứng như: Viêm màng não, bại liệt thậm chí là tử vong.

2. Nhận biết các triệu chứng bệnh tay chân miệng

Khi mắc bệnh tay chân miệng, trẻ thường có những dấu hiệu dễ nhận biết sau:

2.1. Các triệu chứng tay chân miệng khi mới phát bệnh

Ở giai đoạn đầu, trẻ bị tay chân miệng thường có những dấu hiệu đặc trưng của bệnh cúm. Trẻ sẽ cảm thấy mệt mỏi, đau rát cổ họng và sốt nhẹ (khoảng từ 38 – 39 độ C). Sau khoảng 1 – 2 ngày, các triệu chứng đặc trưng của bệnh với xuất hiện rõ ràng. Lúc này, bé sẽ bị nổi những bóng nước trên da, xung quanh miệng, bên trong má, lòng bàn tay, bàn chân, mông và xung quanh vùng hậu môn.

Ban đầu, những vết mụn nước này chỉ như những vết sẹo nhỏ, mờ màu đỏ và phẳng. Sau đó, chúng từ từ trở thành những nốt phồng rộp, bên trong chứa chất dịch.

Ngoài những dấu hiệu điển hình trên, trẻ khi bị tay chân miệng còn có những triệu chứng:

• Đau nhức cơ bắp, đau đầu và cứng cổ
• Thường xuyên thấy bồn chồn
• Ngủ không ngon giấc, ngủ li bì, có thể hay giật mình
• Trẻ nhỏ thường hay bị chảy nước miếng vì đau họng. Và chỉ đòi ăn thức ăn dạng lỏng, thức uống lạnh.

Tuy nhiên ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh khi chỉ bị nổi mụn nước trong miệng sẽ rất khó phát hiện. Do đó, ngoài những dấu hiệu trên thì khi thấy con sốt, bỏ ăn, uống thì bạn hãy đưa con đến khám tại các cơ sở y tế. Đặc biệt là tại chuyên khoa truyền nhiễm trẻ em để được tư vấn kỹ hơn về các cách chăm sóc, theo dõi và phát hiện triệu chứng bệnh nặng lên, kịp thời điều trị nhằm tránh những hậu quả đáng tiếc.

2.2. Các dấu hiệu khi bệnh tay chân miệng trở nặng

Ngoài những dấu hiệu điển hình của bệnh, bố mẹ cũng cần lưu ý những dấu hiệu khi bệnh tay chân miệng trở nặng dưới đây để có được hướng điều trị kịp thời. Cụ thể:

2.2.1. Con bị sốt cao liên tục không hạ

Trẻ bị sốt cao liên tục trên 38,5 độc C và không có dấu hiệu giảm sau hơn 48 giờ khi đã cho sử dụng các thuốc hạ sốt. Điều này đang cảnh báo mức độ viêm nhiễm rất mạnh trong cơ thể dẫn đến nhiễm độc thần kinh. Lúc này, trẻ cần được đưa đến các trung tâm y tế và uống thuốc hạ sốt đặc biệt có chứa Ibuprofen theo chỉ định của bác sĩ.

2.2.2. Trẻ quấy khóc liên tục kéo dài

Khi bị tay chân miệng ở mức độ nặng, trẻ có thể quấy khóc cả đêm, hay giật mình, cứ khoảng 15 – 20 phút lại thức dậy và khóc. Có rất nhiều bậc phụ huynh chủ quan đã bỏ qua dấu hiệu này vì nghĩ do các nốt lở loét trong miệng con. Tuy nhiên, đây lại là dấu hiệu cảnh báo tình trạng nhiễm độc thần kinh của con đang ở giai đoạn sớm.

2.2.3. Hay giật mình kể cả ban ngày

Ba mẹ cần chú ý đến dấu hiệu này ngay cả khi con đang chơi và quan sát xem tần xuất giật mình có tăng theo thời gian hay không. Đây chính là dấu hiệu cảnh báo bệnh tay chân miệng đang ở mức nặng.

Bệnh tay chân miệng tuy có thể chữa trị và không để lại biến chứng nguy hiểm. Nhưng nếu chủ quan và không quan sát kĩ những dấu hiệu khi bệnh trở nặng có thể dẫn đến tử vong khi không được điều trị kịp thời và đúng cách.

3. Cách điều trị và chăm sóc khi trẻ bị tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng do nhiều loại virus gây ra nên vẫn chưa có thuốc điều trị kịp thời. Do đó, các phương pháp điều trị tại nhà mà cha mẹ có thể thực hiện theo chỉ định của bác sĩ khi con bị bệnh ở thể nhẹ đó là:

• Sử dụng các loại thuốc giảm đau, sát trùng niêm mạc miệng như nước muối 0,9%, kamistad…
• Nên cho trẻ ăn những thức ăn lỏng, dễ tiêu như cháo loãng, sữa…
• Vệ sinh da để tránh xảy ra bội nhiễm vi khuẩn:. Có thể tắm cho trẻ bằng các loại nước có tính sát trùng nhẹ. Và sử dụng dung dịch Betadin bôi các tổn thương ngoài da sau khi tắm.
• Hạ sốt cho trẻ bằng cách cho trẻ uống nước thường xuyên để phòng ngừa tình trạng mất nước có thể xảy ra.
• Thỉnh thoảng, bố mẹ nên cho bé súc miệng bằng các loại nước súc miệng dành riêng cho những bệnh nhân mắc bệnh lây lan này.
• Gia đình không nên đưa trẻ đến trường hay những nơi đông người trong 10 – 14 ngày đầu để tránh lây lan nguồn bệnh.

4. Nguyên tắc phòng bệnh tay chân miệng

Với tính chất bệnh dễ lây lan và bùng phát thành dịch. Vì thế, để phòng tránh bệnh cho trẻ một cách tốt nhất, bố mẹ nên:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng nhiều lần trong ngày (cả người lớn và trẻ em).
• Thực hiện tốt vấn đề vệ sinh ăn uống: Ăn chín, uống nước đã qua đun sôi, tiệt trùng.
• Vật dụng ăn uống, đặc biệt là của trẻ cần phải đảm bảo được rửa sạch sẽ.
• Các nguồn nước trong sinh hoạt hàng ngày cần phải được sạch sẽ, đúng nguồn.
• Tuyệt đối không mớm đồ ăn cho trẻ, không cho trẻ ăn bốc, mút tay hay ngậm mút đồ chơi.
• Không cho trẻ dùng chung khăn ăn, khăn tay, vật dụng các nhân, ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa,…
• Thường xuyên lau sạch các bề mặt, dụng cụ tiếp xúc hàng ngày của trẻ như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường.
• Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ đang mắc bệnh.
• Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu của bệnh cần đưa trẻ đến các cơ quan y tế gần nhất để chuẩn đoán và theo dõi.

Việc phòng ngừa và nắm rõ những triệu chứng bệnh tay chân miệng là hết sức cần thiết. Nhằm đảm bảo sức khỏe cho cả gia đình, đặc biệt là trẻ nhỏ. Qua đó, bố mẹ cũng cần chú ý quan sát kỹ những biểu hiện bất thường ở trẻ để có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.

Hiền Anh tổng hợp