1. Bánh tét – Món ngon ngày Tết miền Trung
Món ngon ngày Tết truyền thống ở miền Trung là bánh tét. Một trong những món ăn đặc trưng không thể thiếu trong mâm cỗ Tết cổ truyển của người miền Trung. Nếu miền Bắc có bánh chưng được gói bằng lá dong thì bánh tét miền Trung gói bằng lá chuối với hình trụ dài.
Không quan trọng nhiều màu sắc, đôi khi cũng chẳng cần có nhân, bánh tét miền Trung chỉ cần đôi ba lon nếp, một ít lá chuối xanh, ít muối, ít tiêu cũng đủ làm nên hương vị Tết. Nguyên liệu càng đơn giản, không có nhân thì bánh sẽ càng giữ được lâu. Chẳng thế mà, mỗi gia đình miền Trung chỉ làm dăm ba đòn bánh Tét có nhân, còn lại để không, ra năm chiên giòn rụm ăn kèm vài lát dưa món, chẳng mấy chốc mà hết cả đòn…
2. Bánh thuẫn – Món ăn đặc trưng ngày Tết miền Trung
Lạ lắm, cứ những ngày cận kề Tết ở miền Trung, người người, nhà nhà lại làm bánh thuẫn. Đến nỗi cái hương thơm ấy len lỏi khắp nơi để báo rằng một mùa Tết nữa đang về. Bánh thuẫn hay có nơi còn gọi là bánh thửng. Một trong món ăn không “chơi” không thể thiếu trong ngày Tết miền Trung. Chúng cũng được gói ghém cẩn thận và đặt lên bàn thờ tổ tiên những ngày cận kề năm mới.
Bánh thuẫn có vị gần giống bánh gato, thế nhưng chả có bánh gato nào có được cái vị mềm xốp, thơm nức mùi trứng gà như món bánh này. Chẳng thế mà, dẫu không xa hoa lộng lẫy như các món bánh khác, nhưng cứ đến cận kề Tết, những ngày trời mưa phun người ta lại thèm khát được thưởng thức món bánh bình dị ấy một cách lạ thường.
3. Mứt gừng
Nếu miền Bắc nổi tiếng với mứt sen, miền Nam có mứt dừa thì miền Trung sẽ là mứt gừng. Ngẫm lại mới thấy, người ta bảo người miền Trung thích vị cay nồng chẳng sai tí nào. Dưới cái tiết trời se lạnh, mưa phùn phất phơ của những ngày đầu năm, ngậm một miếng mứt gừng cay cay, nhâm nhi tách trà nóng, chẳng cần gì Tết cũng đủ ấm lòng.
4. Dưa món – Món ngon ngày Tết miền Trung
Ngày Tết đến nhà ai bạn cũng mâm cỗ toàn thịt gà, thịt lợn, giò chả,…rất dễ gây ngán. Và lúc này dưa món chua chua ngọt ngọt, giòn tan chính là cách để xoa dịu cảm giác đó, đồng thời còn giúp kích thích sự thèm ăn. Đây được xem là bí kíp gia truyền của những con người miền Trung.
Để tăng hương vị cho các món ăn, tốt cho hệ tiêu hóa cũng như có thêm món rau thanh đạm, trong bữa cơm đầu năm người Việt thường ăn kèm với các loại dưa muối. Ở miền Bắc có món dưa cải muối, hành muối; miền Nam có củ kiệu muối; tại miền Trung bữa cơm đầu năm lại nhất định phải có dưa món. Đây là món dưa được muối với các nguyên liệu rau củ như cà rốt, củ kiệu, đu đủ, su hào… vị ngọt mặn hơn dưa hành miền Bắc.
5. Giò bò – Món ngon ngày Tết miền Trung
Miền Bắc, Nam thường dùng giò lợn thì với người miền Trung, giò bò lại là món ăn thường thấy trong ngày Tết. Đây là món đặc sản của người Đà Nẵng. Với mùi vị riêng biệt, giòn dai, có chút cay nồng, giò bò sẽ là món ăn đặc trưng của vùng đất này. Trong bàn tiệc thiết đãi khách của những ngày đầu xuân, người miền Trung thường có khoanh giò bò màu đỏ hồng với đủ vị mặn, ngọt, giòn, dai, cay. Tất cả quyện cùng mùi thơm nồng đặc trưng của tiêu đen đã khiến cho món ăn này không thể thiếu trong các dịp lễ Tết.
6. Nem chua – Món ngon ngày Tết miền Trung
Có chả thì phải có nem. Đó là nguyên tắc trên bàn nhậu của các ông trong ngày Tết ở miền Trung. Vị chua cay của nem là thứ một khi đã ăn thì sẽ nhớ mãi. Thậm chí là ghiền đến độ chẳng cần Tết cũng đặt vài ba chục cặp về ăn chơi. Nem chua nổi tiếng nhất ở các tỉnh như Bình Định, Phú Yên… Nem miền Trung nhỏ chỉ vừa bằng ngón tay cái được gói khéo léo, gọn gàng trong lớp lá ổi hoặc lá chùm ruột đã tạo nên một vị chua rất tự nhiên và thanh tao.
Nem chua miền Trung cũng rất khác so với miền Bắc, nem không cần sự hỗ trợ của thính gạo mà chỉ cần trộn nhuyễn các nguyên liệu với nhau là đã có thể tạo nên một hương vị tự nhiên. Có lẽ với những con người miền Trung, thì nem chua chính là món gây nghiện nhất trong ngày Tết cổ truyền.
7. Chè kê, chè đậu xanh
Chè đậu xanh thì gần như chẳng ai xa lạ, thế nhưng nếu đến miền Trung ngày Tết. Bạn hãy thử thưởng thức món chè kê. Thoạt đầu ngó bạn sẽ tưởng chúng là 100% đậu xanh nhưng chè kê được nấu từ hạt kê, thêm ít đậu xanh, đường, gừng. Chè không mịn như chè đậu xanh, nhưng điểm cộng là không ngọt lịm như các món chè khác, đặc biệt khi ăn bạn sẽ thấy sần sần của hạt kê.
8. Xôi đỗ xanh
Xôi là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm cúng ngày Tết của tất cả các miền. Riêng người miền Trung đó sẽ là xôi đỗ xanh. Xôi đỗ xanh không quá dẻo, khi ăn vẫn sẽ cảm nhận được vị bùi của từng hạt đỗ, thơm thơm của nếp. Không quá cầu kỳ, xôi đỗ xanh vẫn được “vét sạch” mỗi khi Tết đến xuân về ở vùng quê nghèo miền Trung.
9. Tôm chua – Món ngon ngày Tết miền Trung
Một món ăn nữa không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết của người miền Trung đó là tôm chua. Tôm chua là đặc sản của người dân cố đô Huế, mà bạn có thể thưởng thức bất cứ khi nào. Thế nhưng có lẽ ngày Tết với nhiều món nhiều dầu mỡ thì tôm chua mang đến vị khác lạ, được biến tấu ăn kèm với bánh chưng, bánh tét…
Vị ngọt bùi của tôm, béo ngậy của thịt, vị cay và thơm của riềng, tỏi ớt, vị chua của khế, chát của vả, hương của các loại rau thơm,… Tất cả tạo nên một hương vị hấp dẫn khiến bất kì ai đã ăn qua một lần sẽ phải nhớ mãi.
10. Bò kho mật mía – Món ngon ngày Tết miền Trung
Bò kho mật mía là đãi khách hoặc dùng làm món lai rai ngày Tết của các quý ông miền Trung, bắt nguồn từ xứ Nghệ. Bò kho mật mía thường sẽ dùng phần bắp bò nên khi ăn bạn sẽ cảm nhận được độ giòn, kết hợp vị thơm cay nồng của gừng, sả, quế, ớt, thơm dịu của mật mía. Chỉ nghĩ thôi là đã thèm, là nhớ Tết của miền Trung.
11. Thịt heo ngâm nước mắm
Mỗi dịp Tết đến Xuân về thì món thịt ngâm nước mắm là cách muối thịt phổ biến nhất ở nhiều tỉnh miền Trung. Nguyên liệu có thể là thịt heo hoặc thịt bò đều được, sơ chế xong được ngâm vào nước mắm đường đã pha nấu theo một tỉ lệ nhất định. Món thịt này ăn có vị mặn, ngọt và thường ăn kèm với dưa món, củ kiệu chua ngọt và rau sống, rau thơm.
Nếu để ý bạn sẽ thấy, phần lớn vẫn là các món ăn ngày Tết của người miền Trung sẽ được chế biến, lựa chọn sao cho “dự trữ” được trong nhiều ngày, nó giống như cách con người nơi đây gồng mình đối chọi với mưa lũ mỗi năm. Thịt heo ngâm nước mắm là món ăn thể hiện rõ nhất đặc tính này. Bên cạnh đó, đây là món ăn không thể thiếu trên bàn nhậu hay đãi khách của các gia đình trong ngày Tết.
12. Củ cải kho thịt heo
Củ cải kho thịt heo là món ngon ngày Tết miền Trung mang hương vị đậm đà, thường dùng kèm cơm trắng hoặc bánh tét. Cách chế biến món này vô cùng đơn giản, chỉ cần kho chung thịt mông thái miếng, tẩm ướp gia vị với củ cải cho đến khi chím mềm là được. Vị ngọt thanh của củ cải khi kết hợp với vị bùi béo của thịt ba chỉ sẽ làm nên một món ăn đậm đà “bắt” cơm, chống “đói” ngày Tết như cái cách mà người miền Trung hay nói cho nhau nghe.
13. Bánh lăn – Món ngon dân dã trong ngày Tết
Là món ăn dân dã chẳng thể thiếu trong ngày Tết của một số gia đình ở miền Trung. Thành phần chính là nếp thơm dẻo được chọn từ mùa trước, thêm vào các nguyên liệu như cà chua, quất, cà rốt, bí đao, chuối, gừng, vài ba lát dừa… tất cả được cắt mỏng, rim với đường nhỏ lửa đến khi hỗn hợp đặc lại.
Phần nếp đã được rang kỹ, xay hoặc giã mịn thành bột, rồi trộn đều với nước đường cho đến khi dẻo lại. Hòa phần bột nếp với mứt nén thành khối trụ tròn dài, khi ăn cắt thành từng khoanh nhỏ.
14. Bánh tổ – Món ngon ngày Tết miền Trung
Bánh tổ là một trong những món ngon ngày Tết đến từ vùng đất xứ Quảng miền Trung. Bánh được làm từ những nguyên liệu quen thuộc như gạo, đường, thêm một vài gia vị gừng, mè trắng,…để tăng thêm sự hấp dẫn. Dưới bàn tay khéo léo của các mẹ, các chị đã cho ra món bánh tổ thơm ngon, đậm hương vị ngày Tết.
Bánh tổ có vị ngọt đậm, hơi cứng nên có thể bảo quản được trong một thời gian dài khoảng 1 tháng, Khi có khách đến chơi nhà, bánh thường được bày ra để mọi người thưởng thức. Bánh sẽ được cắt thành từng miếng vừa miệng, nếu muốn ăn nóng dẻo có thể quay qua lò vi sóng. Bánh tổ sẽ càng tăng thêm hương vị nếu được ăn cùng bánh tráng giòn.
15. Bánh nổ – Món ăn “chơi” trong ngày Tết
Bánh nổ là món ăn “chơi” thường thấy trong ngày Tết của người dân miền Trung, là đặc sản của vùng xứ Quảng. Bánh làm từ thóc nếp rang trên than hồng tạo nên tiếng nổ vui tai, nên mới được gọi là bánh nổ.
Những hạt nếp được nổ bung, trắng ngần đẹp mắt, ép vào khung gỗ sẵn có hình chữ nhật. Người ta thắng đường thành keo, thêm ít gừng rồi bôi xung quanh bánh. Chính vì thế, bánh có vị thơm của nếp, của gừng, ngọt thanh của đường, khi ăn lại giòn tan trong miệng.
Mỗi vùng quê sẽ có những món ăn ngày Tết đặc trưng riêng, miền Trung cũng vậy. Điểm ấn tượng của ẩm thực miền Trung không chỉ là vị cay nồng. Đó còn là hình ảnh “mô phỏng” cho đức tính của con người nơi đây. Luôn cần cù, chịu khó, cuộc sống luôn gắn liền với những nỗi lo toan nhưng luôn chân chất. Thật thà và đôn hậu. Hi vọng những món ăn ngày tết truyền thống của miền Trung mà Topnews.com.vn chia sẻ sẽ giúp bạn hiểu hơn về văn hóa con người của người miền Trung.
Gia Vĩ tổng hợp